Công ty PotashCorp - nhà sản xuất phân bón hàng đầu thế giới - dự báo những mối đe dọa từ phía các nhà xuất khẩu phân bón Trung Quốc trên thị trường phân lân và phân đạm sẽ giảm đi, mặc dù giá của cả hai loại chất dinh dưỡng cây trồng này đang tiếp tục được cải thiện.

Theo PotashCorp, trong năm 2017 xuất khẩu phân lân của Trung Quốc sẽ giảm năm thứ hai liên tiếp, xuống còn 7,0-8,0 triệu tấn. Đây sẽ là sự sụt giảm ở mức 26% trong thời gian hai vụ mùa. Hiện tại, xuất khẩu phân lân của Trung Quốc đang xuống mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua.

Các nhà máy urê đóng cửa

PotashCorp dự báo, xuất khẩu urê của Trung Quốc trong năm 2017 sẽ đạt khoảng 5,0 – 7,5 triệu tấn, đây cũng là năm giảm thứ hai liên tiếp. Tổng khối lượng urê xuất khẩu của Trung Quốc đến cuối năm 2017 có thể giảm tối đa đến 74%.

Những dự báo này phản ánh việc các nhà sản xuất Trung Quốc đang phải chịu áp lực mạnh về chi phí, khi giá than antraxit - nguyên liệu chính của các nhà sản xuất urê tại đây – đã tăng 17%, lên mức trung bình 124 USD/tấn trong năm nay.

Đồng thời, các chính sách bảo vệ môi trường ngày càng chặt chẽ của chính phủ Trung Quốc cũng kiềm chế sản lượng của các nhà máy sản xuất hóa chất nói chung cũng như sản xuất urê nói riêng.

Công ty PotashCorp cho rằng, chi phí sản xuất cao cùng với những lo ngại về ô nhiễm môi trường tại Trung Quốc sẽ buộc một số nhà sản xuất urê phải giảm sản lượng, đồng thời buộc một số nhà sản xuất khác phải đóng cửa vĩnh viễn. Ước tính, hiện nay khoảng 52% công suất urê tại Trung Quốc vẫn còn đang hoạt động, giảm so với mức 62% trong năm 2016.

Như vậy, mặc dù giá urê toàn cầu đang hồi phục, khoảng một nửa công suất urê của Trung Quốc đang phải ngừng hoạt động.

Xuất khẩu urê của Trung Quốc

2017: 5-7,5 triệu tấn

2016: 8,9 triệu tấn

2015: 13,8 triệu tấn

2014: 13,6 triệu tấn

2013: 8,3 triệu tấn

Sản xuất phân lân suy giảm

Trong tất cả các tháng của năm 2016 (ngoại trừ tháng 3), ngành sản xuất phân lân tại Trung Quốc đều phải vận hành ở tỷ lệ vận hành công suất thấp hơn các tháng tương ứng năm 2015. Tháng 12-2016, tỷ lệ vận hành công suất phân lân tại đây chỉ đạt 68%, thấp hơn 15% so với năm trước.

Trong khi chi phí cao đang thách thức khả năng cạnh tranh của Trung Quốc trên thị trường xuất khẩu phân lân, từ nhiều tháng qua các nhà sản xuất nội địa tại đây nhiều lần cho biết họ đã phải giảm tỷ lệ vận hành công suất xuống đến những mức thấp từ trước đến nay.

Hơn nữa, việc chính phủ Trung Quốc yêu cầu thực hiện các quy định chặt chẽ về bảo vệ môi trường đã ảnh hưởng bất lợi đến năng lực sản xuất trong quý IV-2016 của một số nhà sản xuất phân lân tại đây.

XK phân lân của Trung Quốc

2017: 7.0 - 8,0 triệu tấn

2016: 8,3 triệu tấn

Giá urê và phân lân tăng

Những dữ liệu mới đây cho thấy, gió đã đảo chiều đối với các nhà sản xuất phân bón Trung Quốc.

Trước đây, trong thời kỳ 2013-2015, các nhà sản xuất Trung Quốc đã đạt mức tăng trưởng xuất khẩu mạnh: xuất khẩu urê tăng 66%, xuất khẩu MAP và DAP thậm chí còn tăng đến 140%.

Nhưng hiện nay, nhiều nước khác đang gia tăng sản lượng phân bón. Khoảng 2 triệu tấn công suất phân lân sẽ được đưa vào vận hành trong năm 2017, phần lớn là ở Marốc và Arập Xê-út, trong khi đó công suất phân đạm thế giới dự kiến sẽ tăng thêm 0,8 triệu tấn, dẫn đầu là Mỹ do các nhà sản xuất tại đây được khuyến khích bởi giá khí thiên nhiên thấp.

Mặc dù sản lượng tăng, giá nhiều loại phân bón đã bắt đầu ổn định trở lại khi bước sang năm 2017. Giá DAP tại cảng Tampa của Mỹ đạt 348 USD/tấn vào đầu tháng 2-2017, tăng 10,5 % trong vòng 1 tháng.

Giá phân lân cũng tiếp tục xu hướng tăng nhờ nguồn cung vẫn sít sao và nhu cầu ổn định ở châu Mỹ La tinh cũng như Ấn Độ. Nhập khẩu phân lân của Braxin trong năm 2016 đã tăng 26%, đạt 2,9 triệu tấn, trong khi đó nhu cầu phân lân của Achentina cũng tăng mạnh 74%, đạt 1,2 triệu tấn.

Giá urê đã tăng 4,2% trong tháng 1-2017, giá amoniăc tại Tampa tăng 28% trong tuần đầu tháng 2-2017, đạt 320 USD/tấn. Đây là kết quả của sự tái diễn tình trạng căng thẳng về giá cả và nguồn cung khí đốt giữa Nga và Ukraina - quốc gia sản xuất amoniăc quy mô lớn. Cuộc tranh chấp này đã khiến cho lượng khí đốt từ Nga cung cấp sang Ukraina bị giảm đáng kể.

Tạp chí Công nghiệp hóa chất - Số 4/2017